Por José Ruiz Guirado (Desde El Escorial)
EN MIS AÑOS en la Villa marinense, amén del Premio de Poesía dedicado al amigo desaparecido y excelente poeta Manuel María; entre 1988-2000, publicamos una revista da carácter Literario-Cultural. Si bien cuidamos las formas, lo cierto es que, en su modestia y medios, se valoró mucho el fondo. Como es el caso, del número dedicado al profesor Rivas Quintas, con artículos del propio autor, como: “A DONA DE BAGÜIN ERA DE MARÍN Y VIVÍA EN MARIN (24-8-1998); LEMBRANZAS DE MARÍN, del propio autor; ELIXIO RIVAS QUINTAS, por Xosé Rodríguez Cruz; LEMBRANZAS DE MARÍN, POR ELIXIO RIVAS QUINTAS, por Enriqueta Otero Farto, etc. En alguno de estos artículos en los que estoy colaborando en CARRIOLA DE MARIN, (D.m.), dado el espacio de cada opúsculo; si les parece oportuno a quienes gentilmente acogen mis textos, iremos aportando algunos más. De hecho, esta misma entrega, necesitará, probablemente, de, al menos, otra entrega.
Un servidor no se atreve, por desconocimiento, a escribir en el idioma de tantos ilustres escritores de Galicia. Es una lengua muy hermosa como para maltratarla. En este ,y, probablemente, en alguna ocasión más, el texto fue traducido. Creo, por tanto, necesario mantenerlo así.
ELIXIO RIVAS QUINTAS
ADICARLE a Elixio Rivas Quintas un número en “Acibal” é una obriga. Téñase en conta que, o titulo escollémolo do seu excelente traballo “TOPONIMIA DE MARIN. No sei si ainda no leva unha das rúas da Villa o seu nome. A erudición, o traballo honesto e calado -a Cultura- é algo que, no só non se aprecia polos que gobernan. Moi pocos se lembran de quen inventou a pinicilina; pero sábese de memoria as obras e milagros dos famosos. “A España da charanga e pandereita”. Non tiven a oportunidade de coñecer a Rivas Quintas ata o ano pasado, que paso po la libería. Nembergantes, xa o coñecía polas súas as obras. Xa lera “FRAMPAS” (Contribución ó diccionario galego), e , xa fixera como aquel que lee unha boa novela ou un bon ensaio dun tirón. Xeneralmente un diccionario é una ferramenta de traballo, que se emprega pra sacar a un do apuro ante unha acepción descoñocida ou esquecida. Pero éste no foi o caso. En FRAMPAS había algo que non é corrente atopar nestes traballos: ENTUSIASMO. Como Rivas Quintas sabe, se analizamos esta palabra nos viría a dar: EN-ZEUS-IASMO. Que posto en Cristián, vén a dicirnos (en este caso): o amor que sente pola súa terra; polo que alí se di; e,por cómo se di. “ FRAMPAS son en mi tierra de Limia, las pajas sueltas que el segador deja tras de sí abandonadas, quizá olvidadas. En épocas de mayores escaseces, una vez atadas las gavillas y hehos los medoucos en la propia finca, venían los espigadores de cualquier parte y por su cuenta y provecho recogían,bajo el largo sol del mes de seitura esas frampas rezagadas. Era un placer ver aquellos mañuzos de espigas igualaditas. FRAMPAS, MEDOUCOS, SEITURA, MAÑUZOS. Estas e otras moitas palabras que foi recollendo, engarzando -como quen labra unha xoia-, preguntando ata facerse cun léxico, con unha riqueza idiomática, pra logo trnasmitir, legar a seus semellantes. Lembro haber lido que os contos da tradición oral había que contarlos para que nos morreran. De nada saervía gardarlos no saco pra que se apolillasen. Outra cosa é que a un llos roubasen. Pero o traballo de paciente de Rivas Quintas non so foi so recoletas; senon confrontalas, traballalas, comparalas; en suma , unha labor de de inventigación o de traballo ó pé do canon…
Seguimos